Het nieuwe ziektekostenstelsel: Allemaal aan de basisverzekering

De onderstaande informatie is opgemaakt naar de stand van 15 November 2005.

Vanaf 1 januari 2006 verdwijnt het onderscheid tussen particulier verzekerden, ziekenfondspatiënten en mensen die via een zogeheten publiekrechtelijke polis verzekerd zijn (zoals ambtenaren en personeel van academische ziekenhuizen).

In plaats daarvan komt er én basisverzekering voor iedereen. Maar om nou te zeggen dat het ziektekostenstelsel daarmee overzichtelijker wordt, nou nee. Want daarnaast krijgt men als consument nog te maken met aanvullende verzekeringen, moet men kiezen tussen een naturapolis of een restitutiepolis en moet men bepalen of men wel of geen eigen risico inbouwt, en zo ja hoeveel. En de verschillen tussen de pakketten die de verzekeraars aanbieden worden nog groter.

Concurrentie
Doel van de hele operatie is om concurrentie in de zorg te vergroten, de kwaliteit te verhogen en de gezondheidszorg betaalbaar te houden, zonder dat dit ten koste gaat van de toegang voor mensen die hulp nodig hebben.
Vanaf 1 januari 2006 is iedereen voor verplicht zich voor ziektekosten te verzekeren via de basisverzekering. Men mag zelf kiezen bij welke verzekeraar de polis wordt afgesloten. Doet men niets, dan blijft men via de huidige verzekeraar verzekerd.
Het is nog niet helemaal precies duidelijk welke medische kosten via de basisverzekering gedekt worden. De polis zal ongeveer dezelfde dekking gaan bieden als de huidige ziekenfondsverzekering (zonder aanvullende dekking), zo heeft verantwoordelijk minister Hans Hoogervorst beloofd. Wel valt kortdurende psychologische hulp straks ook onder de basisverzekering. Die wordt nu nog vergoed via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ).

Premie
Verzekeraars mogen niemand voor zo'n basisverzekering weigeren (er worden geen gezondheidsvragen gesteld) en verzekeraars moeten voor al hun klanten dezelfde nominale premie hanteren. Iemand met een lange ziektegeschiedenis is dus evenveel aan nominale premie kwijt als iemand die in geen jaren meer een spreekkamer van binnen heeft gezien. Kinderen tot achttien jaar zijn gratis meeverzekerd.
Waarschijnlijk gaat die nominale premie zo'n € 1.100 per jaar kosten, maar verzekeraars mogen hiermee concurreren. Daarnaast wordt er een inkomensafhankelijke bijdrage gevraagd, die echter door de werkgevers, of als je een uitkering hebt door de uitkeringsinstantie, vergoed moet worden. Deze bijdrage bedraagt 6,25% van het loon, echter maximaal € 1.875 per jaar. De werkgever vergoedt deze bijdrage, maar over die vergoeding moet dan wel loonbelasting worden betaald.
Gepensioneerden en zelfstandigen moeten die premie helemaal zelf gaan betalen, net zoals dat nu al geldt voor gepensioneerden en zelfstandigen die via een ziekenfonds verzekerd zijn.

Zorgtoeslag
Uitgangspunt is dat een alleenstaande straks maximaal vier procent van zijn inkomen kwijt is aan premie; voor gezinnen is dat vijf procent. Om te voorkomen dat mensen met een laag inkomen door een hoge nominale premie in financiële moeilijkheden komen, wordt de zorgtoeslag ingevoerd. Dat is een teruggave die de Belastingdienst moet gaan uitbetalen na een aanvraag daartoe. Alleenstaanden krijgen hooguit € 420 per jaar terug. Stellen ontvangen maximaal € 1.200 retour.
Iedereen, die volgens de gegevens van de Belastingdienst mogelijk in aanmerking komt voor de zorgtoeslag, krijgt in september 2005 van de Belastingdienst een formulier toegezonden. Aan de hand van dat formulier kan de Belastingdienst berekenen of en zo ja hoeveel geld men via de zorgtoeslag uitgekeerd krijgt. Het is de bedoeling dat de zorgtoeslag al in december, dus bij wijze van vooruitbetaling, wordt overgemaakt. Mogelijkerwijs komt dan de tegemoetkoming voor buitengewone uitgaven (bedoeld voor mensen die door een ziekte veel extra kosten moeten maken) te vervallen.

Hoe wordt de zorgtoeslag bepaald?
Voor de berekening van de zorgtoeslag zijn twee begrippen van belang: de standaardpremie en de normpremie. Een verzekerde heeft recht op zorgtoeslag als zijn of haar normpremie lager is dan de standaardpremie. De hoogte van de toeslag is het verschil tussen die twee, dus: standaardpremie minus normpremie = zorgtoeslag. De standaardpremie wordt elk jaar vastgesteld door het Ministerie van VWS. Voor 2006 zal deze tussen € 1.000 en € 1.100 liggen. De normpremie is afhankelijk van het inkomen van de verzekerde en zijn of haar partner.
Standaardpremie: De hoogte van de standaardpremie is het gemiddelde van de werkelijke premies die de verzekerden naar verwachting over het desbetreffende jaar voor de zorgverzekering moeten betalen. Dit gemiddelde wordt door het Centraal Planbureau (CPB) voorafgaand aan elk jaar geraamd. In de maand april wordt berekend of dit geraamde gemiddelde afwijkt van het werkelijke gemiddelde. Bij een afwijking van € 25 of meer wordt de voor dat jaar gehanteerde standaardpremie direct bijgesteld. In dat geval worden de beschikkingen door de Belastingdienst/Toeslagen per 1 juli aangepast, het maandbedrag herberekend en de gewijzigde zorgtoeslag uitbetaald.
Normpremie: De normpremie is een percentage van het zogeheten drempelinkomen, vermeerderd met een percentage van het toetsingsinkomen, voorzover dat toetsingsinkomen het drempelinkomen te boven gaat. Het drempelinkomen is gebaseerd op het minimumloon en zal in 2006 rond de € 17.000 liggen. Het toetsingsinkomen is het verzamelinkomen van de verzekerde en zijn of haar partner in het betreffende jaar.

Voor verzekerden met een toeslagpartner zijn de voorgestelde percentages: 5% van het drempelinkomen, plus 5% van het toetsingsinkomen voorzover dat boven het drempelinkomen uitgaat.
Dus: drempelinkomen x 5% + (toetsingsinkomen - drempelinkomen) x 5% = normpremie.

Voor verzekerden zonder toeslagpartner zijn de voorgestelde percentages: 3,5% van het drempelinkomen, plus 5% van het toetsingsinkomen voorzover dat boven het drempelinkomen uitgaat.
Dus: drempelinkomen x 3,5% + (toetsingsinkomen - drempelinkomen) x 5% = normpremie.

No-claim
Verder geldt dat iedereen straks te maken krijgt met de no-claimregeling van € 255, die al per 1 januari 2005 is ingevoerd voor ziekenfondspatiënten. Wie per jaar minder dan € 255 aan zorg verbruikt, krijgt het verschil teruggestort. Dat moet onnodig gebruik van medische voorzieningen tegengaan.

Fiscale gevolgen
De werkgever moet de inkomensafhankelijke bijdrage, die van het loon zal worden ingehouden, gaan vergoeden. Deze vergoeding is echter belast met Inkomstenbelasting (Box 1). Per saldo betaalt men dus(afhankelijk van het percentage belasting dat men betaalt) tussen de 32 en 52% van deze bijdrage toch helemaal zelf. Het gevolg daarvan echter is, dat de betaalde bijdrage wel als "eigen offer" mag worden meegeteld bij het bepalen van de uitgaven voor ziektekostenpremie. Daarmee zal men eerder de fiscale drempel overschrijden, waardoor de belastingaftrek i.v.m. buitengewone kosten zal toenemen. Hoe dat precies uitpakt is voor iedere situatie anders. Bovendien is nu nog niet bekend, of de aftrek voor buitengewone kosten zal veranderen in 2006.
Omdat de werkgever de inkomensafhankelijke bijdrage moet gaan vergoeden, komen eventuele bijdragen van werkgevers voor werknemers die nu particulier verzekerd zijn te vervallen. Over deze bijdragen van de werkgever is men nu overigens ook loonbelasting verschuldigd.
Omdat een deel van de voorziening die thans worden betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten worden overgeheveld naar de basisverzekering, zal de premie die in 2006 wordt betaald voor deze voorziening (thans 13,45% over het loon in de eerste belastingschijf) worden verlaagd. Deze verlaging dient dus als besparing te worden meegeteld. Op dit moment is nog niet bekend wat deze besparing zal zijn.

Wat kost de ziektekostenverzekering straks?
De onderstaande schema's laten zien wat (naar verwachting) de premie gaat worden voor een alleenstaande volwassene met een bruto jaarsalaris van € 30.000 of meer. Het voordeel van de verlaging van de AWBZ-premie is in alle voorbeelden buiten beschouwing gelaten. De premie voor de basisverzekering en voor de aanvullende verzekering is een schatting.
Premie voor een alleenstaande Bedrag Toelichting
Basispremie 1.050
Aanvullende dekking 230
Inkomensafhankelijke heffing 1.950 6,5% van 30.000
Vergoeding van de werkgever -1.875 6,5% van 30.000
Loonbelasting over vergoeding 819 42% van 1.950
Zorgtoeslag 0 het inkomen is te hoog
Totale premie 2.099

De gezinsopstelling geldt voor een gezin, waarbij de 1e partner € 30.000 of meer verdient en de 2e partner € 10.000 verdient. Het gezin heeft 2 kinderen die beiden jonger zijn dan 18 jaar.
Premie voor het gezin Bedrag Toelichting
Basispremie (2x) 2.100 kinderen zijn gratis verzekerd
Aanvullende dekking (4x) 920 € 230 per jaar p.p.
Inkomensafhankelijke heffing 1e 1.950 6,25% van 30.000
Vergoeding van de werkgever -1.950 6,25% van 30.000
Loonbelasting over vergoeding 819 42% van 1.950
Inkomensafhankelijke heffing 2e 650 6,5% van 10.000
Vergoeding van de werkgever -650 6,5% van 10.000
Loonbelasting over vergoeding 208 32% van 650
Zorgtoeslag 0 het inkomen is te hoog
Totale premie 4.047

Natura of restitutie?
Verzekerden kunnen voor hun basispolis kiezen uit een zogeheten naturaverzekering of een restitutieverzekering. In het eerste geval gaat de rekening rechtstreeks van de behandelaar naar de verzekeraar. Die heeft daartoe contracten afgesloten met zogeheten 'preferred providers'. Dat betekent dat men zich moet laten behandelen door de arts of het ziekenhuis dat door de verzekeraar wordt aangewezen. Maakt men gebruik van de zorg van anderen, dan zal daaraan een prijskaartje hangen: een gedeeltelijke vergoeding.
Bij de restitutieverzekering betaalt men eerst zelf de rekening die men daarna bij de verzekeraar declareert. In dit geval kan men zelf kiezen door wie men zich laat behandelen, maar daar moet wel een prijs voor worden betaald. Omdat de verzekeraar in dit geval niet naar de goedkoopste behandelaar kan doorverwijzen is zo'n restitutieverzekering waarschijnlijk duurder. Om het nog wat ingewikkelder te maken, kunnen verzekeraars ook mengvormen van natura- en restitutiepolissen aanbieden.

Eigen risico
Ook de keuze voor een eigen risico heeft grote invloed op de hoogte van de premie. Men kan een eigen risico, in stappen van € 100, inbouwen tot een maximum van € 500. Het wordt dus nog een heidens karwei om de polissen en premies van de verschillende verzekeraars te vergelijken. Gelukkig heeft u Euro Assuria Assurantiën Financiële Diensten daarvoor beschikbaar. Wij helpen u graag door het bos de bomen te vinden!

De aanvullende dekking
Voor alles wat niet onder de basisverzekering valt, kan men zich straks aanvullend verzekeren.
Maar let op: anders dan voor de basisverzekering, mogen verzekeraars voor de aanvullende polis wél bepalen wie ze accepteren en wie niet. En de kans is groot dat verzekeraars alleen mensen voor een aanvullende verzekering accepteren die bij hen ook de basisverzekering hebben afgesloten. Het wordt dus moeilijk, zo niet onmogelijk, om de goedkoopste basispolis van verzekeraar A te nemen en die te combineren met de aantrekkelijkste aanvullende verzekering van aanbieder B. Bovendien kan men niet zo maar van verzekeraar veranderen als men medisch een verhoogd risico is. Bij de introductie van het nieuwe systeem, krijgt iedereen eenmalig het aanbod van z'n huidige verzekeraar om een basis- en aanvullende verzekering af te sluiten, die zoveel mogelijk aansluit bij de huidige dekking.
Net als nu mag men straks elk jaar van verzekeraar wisselen. Dat moet volgens de overheid de verzekeraars scherp houden.
De premie voor de aanvullende verzekering zal naar verwachting maximaal zo'n € 300 per persoon gaan bedragen. Deze premie is ook verschuldigd voor kinderen jonger dan 18 jaar.

Gevolgen voor het besteedbaar inkomen
Het nieuwe ziektekostenstelsel heeft behoorlijk ingrijpende gevolgen voor het besteedbaar inkomen, daarover is iedereen het wel eens. Maar hoe de gevolgen precies uitpakken, valt moeilijk te zeggen. Dat hangt er onder meer van af of men zich wel of niet aanvullend verzekert en of men veel of weinig eigen risico wil dragen.
Over de inkomensafhankelijke bijdrage die door de werkgevers en uitkeringsinstanties wordt betaald, worden premies en loonbelasting gerekend. Dat heeft gevolgen voor het netto loon.
Het maakt ook veel uit of men in aanmerking komt voor de zorgtoeslag. De zorgtoeslag is de teruggave (zie hier voor) die men bij de Belastingdienst moet aanvragen.
Naar verwachting zijn gezinnen met (veel) kinderen goedkoper uit dan in het huidige stelsel, omdat kinderen tot achttien jaar straks gratis zijn meeverzekerd. Daar staat tegenover dat AOW'ers en particulier verzekerden die een vergoeding van de werkgever ontvingen, waarschijnlijk duurder uit zullen zijn.

Ondernemers
MKB-Nederland waarschuwde begin augustus 2005 dat zelfstandigen en freelancers volgens voorlopige berekeningen tot € 1.875 per jaar aan inkomensafhankelijke bijdrage moeten betalen (6,25% over het inkomen, echter maximaal over € 30.000). Die komt bovenop de nominale premie van circa € 1.100 en de premie voor de aanvullende verzekering.
Zorgverzekeraars Nederland, de koepelorganisatie van ziektekostenverzekeraars, noemde begin augustus elke uitspraak over premieverhoging voorbarig, omdat de verzekeraars de hoogte van de premies nog moeten vaststellen. Uiterlijk medio december moet dat bekend zijn.

Overgang per 1 januari 2006
Uw huidige zorgverzekeraar zal u uiterlijk 16 december 2005 een aanbod voor een nieuwe zorgverzekering en een eventueel aanvullende verzekering doen. Dit aanbod is afgestemd op uw huidige verzekering(en).
U kunt tot 1 maart 2006 op dat aanbod ingaan, maar u kunt ook een andere zorgverzekering of zorgverzekeraar kiezen.

Afwegingen
Hieronder treft u een schematische weergave om voor uzelf een afweging te maken.

Tot 1 maart 2006 zal uw huidige verzekeraar u, zonder selectie naar leeftijd, risico of geslacht, ook voor de aangeboden aanvullende verzekering, accepteren. Daarna geldt voor de aanvullende verzekering geen acceptatieplicht meer!

Kalender
juli-december 2005 Informatiecampagne.
september 2005 Aanvraagformulier zorgtoeslag.
1 november 2005 Aanvraagformulier zorgtoeslag terugsturen.
december 2005 Aanbod van uw huidige verzekeraar.
1 januari 2006 De zorgverzekering gaat in.
1 maart 2006 Aanbod van uw huidige verzekeraar vervalt.
1 mei 2006 U moet nu verzekerd zijn.

Houdt u voor alle ontwikkelingen op dit gebied het Euro Assuria Assurantiën nieuws in de gaten.

Algemene links met informatie: